Het begon met tandpijn en eindigde met stevige kopzorgen over een rekening van 921 euro. Lisanne Bont heeft het helemaal gehad met de tandarts. De Enschedese is banger voor de nota’s dan voor het consult zelf. En ze is niet de enige. Waar gaat het mis in de mondzorg? En wat kan de patiënt er zelf aan doen? Josien Kodde 24-07-21, 18:00 Laatste update: 24-07-21, 20:27
Ze geeft het eerlijk toe. Lisanne (21) schuift een tandartsbezoek het liefst voor zich uit. Als reden noemt ze de ‘belachelijk hoge kosten’. Als ze pech heeft, betekent het telkens een grote hap uit haar budget. De Enschedese heeft al geen topsalaris als callcentermedewerker. In 2020 had ze geluk. Er waren weinig kosten. Vandaar dat ze in 2021 geen tandartsverzekering afsloot. Daar heeft ze achteraf spijt van als haren op haar hoofd.
Uitgerekend dit voorjaar kwam die zeurende pijn. „Ik had af en toe kleine bultjes op het tandvlees. Soms kwam er pus uit. Nu had ik er ook een. Dat waren gaatjes waar ik te lang mee had doorgelopen, zei mijn tandarts in Enschede-Oost. Het deed al een paar weken zeer. Dus dat klopte wel.”
Bultje
Maar waar de Enschedese verwachtte verlost te worden van de pijn, kwam ze bedrogen uit. Vrij snel na het vullen van drie gaatjes, crepeerde ze van de pijn. Een bultje op het tandvlees begon te groeien. „Ik ging bijna zonder last naar binnen en liep met pijn de deur uit. Dat is toch raar.”
Duur doosje ibuprofen
Op een avond werd de pijn zo ondraaglijk dat Lisanne met haar vader de Tandarts Post Twente bezocht. Terug naar haar eigen arts wilde ze niet meer. Ze had haar beklag gedaan, maar kreeg als antwoord dat sprake was van ‘domme pech’. De tandarts stuurde de röntgenfoto’s nog op als bewijs van de pech. Volgens Lisanne trok de dienstdoende tandarts van de spoedpost op basis van dezelfde foto’s een andere conclusie. „De vulling was te diep gezet.”
Wie ook gelijk had; Lisanne moest een wortelkanaalbehandeling ondergaan, waarvoor de spoedpost 192 euro vroeg. Dat kwam bovenop de rekening van Lisanne’s eigen tandarts van 274 euro. Maar daarmee was ze er nog lang niet.
Pijnstilling
„Van de Tandarts Post Twente kreeg ik een recept mee voor pijnstilling. Dat moest ik ophalen bij de Centrum Apotheek Enschede. Ik had geen idee wat ik daarvoor moest betalen en zag het pas toen de rekening op de mat viel. 42 euro!”
Niet alleen Lisanne, ook haar vader is hier zeer verbolgen over. Bij de drogist is ibuprofen vanaf 2,80 euro per doosje verkrijgbaar. John Bont: „De apotheek heeft mijn dochter een doosje ibuprofen verkocht en zonder toestemming verteld hoe het recept werkt. Dat heeft nog geen vijf seconden geduurd. Ik heb er later over gebeld. Ze leken het heel normaal te vinden. Ik schrik daar enorm van.”
Mijn advies is dat iemand alleen bij ons komt als het nodig is. En informeer naar de kosten. Als als die te hoog zijn, kan hij beslissen om de pijnstilling niet mee te nemenIrma Kempers, Centrum Apotheek Twente
Apotheker Irma Kempers legt uit dat bij Centrum Apotheek Enschede het avond-, nacht- en zondagtarief 37,47 euro bedraagt. Dat is exclusief materiaal en btw en inclusief de informatie over het geneesmiddel. „De hoogte van het tarief is het resultaat van onderhandelingen met verzekeraars. Het is nodig om de kosten te dekken. Buiten kantooruren komen minder mensen en de salarissen zijn hoger. Dat iemand alleen Ibuprofen haalt is niet zo gebruikelijk. De pijnstilling zal 600 milligram geweest.
Hoog
,,Dat is niet verkrijgbaar bij de drogist. Als iemand met een recept in de dienst komt, zou het vreemd zijn als wij dan niet afleveren. Je gaat ervan uit dat de patiënt het nodig heeft. Mijn advies is dat iemand alleen bij ons komt als het nodig is. En informeer naar de kosten. Als die hoog zijn, kan hij of zij beslissen om de pijnstilling niet mee te nemen.”
Een prijsopgave is verplicht
Hiermee eindigt het verhaal nog niet. De wortelkanaalbehandeling moest nog worden afgemaakt. Daarvoor zocht Lisanne een andere tandarts. Die liet twee foto’s maken, vulde een vierde gaatje en stuurde een nota van 413 euro. De jonge vrouw zit in zak en as. Ze heeft het geld niet. Haar vader en grootouders moeten bijspringen om de rekeningen te voldoen.
Navraag bij de tandartspost en de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot Bevordering der Tandheelkunde (KNMT) leren dat Lisanne een deel van de ellende bespaard had kunnen blijven. Om misverstanden over een eindafrekening te voorkomen, is een tandarts verplicht om een prijsopgave te geven bij een behandeling die duurder is dan 250 euro.
‘Slechte zaak’
De tandarts die de wortelkanaalbehandeling afmaakte en daarvoor ruim 400 euro vroeg, deed dat volgens Lisanne niet. Ook niet mondeling. Dat is geen uitzondering. De Consumentenbond deed hier in 2019 onderzoek naar, waar uit naar voren kwam dat een derde van de tandartsen geen offerte maakt. Vicevoorzitter Jan Willem Vaartjes van de KNMT noemt dat een slechte zaak. „De patiënt heeft er gewoon recht op. Ik veronderstel dat inmiddels veel meer tandartsen zich aan deze plicht houden. Wij hebben hier de afgelopen jaren, samen met de Nederlandse Zorgautoriteit, zeer op gehamerd.”
Behalve behandelkosten staan op rekeningen vaak ook materiaal- en techniekkosten vermeld. Tandartsen zijn verplicht om op een zichtbare plek in hun praktijk een prijslijst van die kosten te tonen. Dat kan in de wachtkamer of bijvoorbeeld bij de balie. Ook op de site van de praktijk horen die bedragen, of een verwijzing ernaar, te staan.
Verdienen
Materiaal- en techniekkosten maakt de tandarts bij een leverancier of bij een tandtechnisch laboratorium. Het rekent die bedragen een op een door aan de klant. Hier mag hij niets aan verdienen. Maar dat wil niet zeggen dat het nooit gebeurt.
In 2018 legde de NZa een boete van 400.000 euro op aan de Tandzorg Groep. De onderneming had een deel van de patiënten in 2015 tot medio 2016 te veel laten betalen voor materiaal en techniek. De Tandzorg Groep kreeg korting. Dat had ze moeten doorgeven aan de klant. Het bedrijf stopte de korting als winst in eigen zak. Dit is verboden.
Geen reden om te stunten met prijzen
Dan de hoogte van de tarieven. Dat zijn maximumbedragen, vastgesteld door de NZa. Bert Horlings van Menzis: „De tandarts mag ook minder rekenen, maar onze ervaring is dat eigenlijk bijna niemand dat doet. Er is ook weinig aanleiding om te stunten met prijzen om extra klanten binnen te halen. Er is geen overaanbod aan tandartsen. Iedereen heeft eigenlijk wel genoeg patiënten.”
Jan Willem Vaartjes van de KNMT en zelf ook tandarts, is het daar niet mee eens. „Als een behandeling minder lang duurt of er zit minder werk in dan verwacht, reken ik niet het hele bedrag. Er zijn vast meer collega’s die dat doen.” Vaartjes baalt ervan dat zijn beroepsgroep het op verjaardagen regelmatig moet ontgelden. Ze worden weggezet als grootverdieners, terwijl dat volgens hem niet de werkelijkheid is.
Wat je overhoudt is vergelijkbaar met iemand die in een dienstverband 100.000 euro verdient. Een prima inkomen, maar gemiddeld werken we er ook vijftig uur in de week voorJan Willem Vaartjes , KNMT
„De tarieven zijn afgestemd op een gemiddelde praktijk met een gemiddeld inkomen en bedacht op de dure infrastructuur die nodig is. Wij mogen er exact hetzelfde aan overhouden dan huisartsen. Maar huisartsen verdienen gemiddeld iets meer. Daar hoor je het publiek bijna nooit over.
Uit gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat de eigenaar van de tandartspraktijk zo’n 138.000 euro heeft, maar daar moet hij zijn pensioen, auto en arbeidsongeschiktheidsverzekering nog van regelen. Wat je overhoudt is vergelijkbaar met iemand die in een dienstverband 100.000 euro verdient. Een prima inkomen, maar gemiddeld werken we er ook vijftig uur in de week voor.”
In 2012 gaf toenmalig minister Edith Schippers via een experiment de tandartsen de vrijheid om zelf de prijzen van hun behandelingen te bepalen. De politiek hoopte op een prijsdaling, Maar het tegendeel gebeurde. In het eerste kwartaal bleken de prijzen gemiddeld met 6,1 procent te zijn gestegen. Binnen een half jaar werd het experiment abrupt gestopt. Sindsdien gelden weer de maximumtarieven van de NZA.
Wanbetalers in Twente
John Bont noemt het huidige salaris van de tandarts ‘schandalig hoog’. „Het staat niet in verhouding tot wat je moet betalen voor zorg. Ik ken genoeg voorbeelden van mensen voor wie dat niet meer is op te brengen.” Zorgverzekeraars hebben hier ervaring mee bij het innen van de zorgpremies. 1,7 procent van de Nederlanders die premieplichtig zijn is wanbetaler. Dat zijn 230.000 personen. Onderzoek van het CBS uit 2019 wees uit dat in Twente Almelo de gemeente is met het hoogste percentage wanbetalers. Dat was 2,1 procent. Na Almelo volgde Enschede met 1,9 procent schuldenaren.
Inkoper Bert Horlings van Menzis zegt dat het allerslechtste wat iemand kan doen is de zorgaanbieder gaan mijden. „Wij zien regelmatig dat volwassenen niet meer naar de tandarts gaan en hun kinderen ook niet. Terwijl mondzorg tot 18 jaar gratis is. Het gaat ook niet ten koste van het eigen risico. In bepaalde postcodegebieden is tot 15 procent van de 5-jarigen nooit bij de tandarts geweest. We zien ook vaak dat jongvolwassenen minder of niet meer komen. Tandzorg zat tot hun 18de in het basispakket. Daarna gaan ze op zichzelf wonen en ze moeten het zelf betalen. Als je een goed gebit hebt, kun je ervoor kiezen om geen aanvullende tandverzekering te nemen.
Dat kan goed uitpakken, maar houdt ook een risico in. Hetzelfde geldt voor het weigeren van bepaalde diensten in de tandartspraktijk. Neem nu röntgenfoto’s. Wij zien in onze systemen dat er daar veel van worden gemaakt. Vraag de tandarts wat hij doet en waarom. Maar vergeet ook niet dat foto’s van groot nut kunnen zijn. Bij een wortelkanaalbehandeling zoals bij deze mevrouw is het noodzakelijk. Van oudere vullingen worden ook foto’s gemaakt. De tandarts kan de staat van de vulling onderzoeken en door bijtijds handelen later mogelijk meerkosten voorkomen.”
Niets bijzonders
Met toestemming van de familie Bont legde deze krant de rekeningen van Lisanne Bont voor aan Bert Horlings van Menzis. Hoewel hij het voorbehoud maakt dat hij het verhaal van Lisanne niet tot in de finesses kent, valt hem niets bijzonders op aan de gespecificeerde rekeningen.
Een rekening checken, dat kan iedereen doen. Het is volgens Horlings betrekkelijk eenvoudig. Een behandeling bestaat vaak uit meerdere codes, die op de nota staan vermeld. Een periodieke controle is bijvoorbeeld code C11 en daar staat een bedrag voor van 22.91 euro. Per code geldt een maximum tarief dat is vastgesteld door de Nederlandse Zorgautoriteit. Via website als checkjetandartsnota.nl of mondzorgkosten.nl valt te controleren of de bedragen kloppen.
Mondzorg
John Bont vindt dat de rekeningen van zijn dochter transparanter hadden moeten zijn. Hij en zijn dochter vermoeden dat hun ervaringen staan voor een groter probleem in de samenleving. Lisanne heeft haar keuze gemaakt. Ze zegt dat ze voorlopig geen enkele tandarts in Enschede meer bezoekt. „Ik ga voor mondzorg naar Spanje. Mijn opa en oma wonen daar en ik ben er regelmatig. De mondzorg is stukken goedkoper en je kunt er zo terecht. Je hoeft je niet eens in te schrijven als patiënt.”
Laden ...